Zakład Mikrobiologii Śląskiej Akademii Medycznej powstał w roku akademickim 1949/50. Organizatorem i pierwszym kierownikiem był Prof. dr med. Stefan Ślopek. W tym okresie działalności prowadzona była ogólna diagnostyka bakteriologiczna na potrzeby klinik i szpitali. Tematyka badawcza z kolei obejmowała takie zagadnienia jak epidemiologia, chemioterapia i profilaktyka zakaźnych schorzeń jelitowych, niektórych chorób odzwierzęcych, gruźlicy i doświadczalnej krzemico-gruźlicy.
W latach 1954-57 obowiązki kierownika Zakładu przejął przybyły z Wrocławia uczeń Prof. Ludwika Hirszfelda, Prof. dr. Med. Feliks Milgrom. Zakres badań usługowych oraz problematyka badawcza w tym okresie zostały rozszerzone o badania wrażliwości bakterii na antybiotyki i chemioterapeutyki, diagnostykę gruźlicy i serodiagnostykę kiły. Wprowadzono również badania grup krwi, jak również utworzono pracownię ekspertyz sądowych dla dochodzenia ojcostwa.
W latach 1957-59 obowiązki kierownika Zakładu Mikrobiologii pełnił dr n. przyr. Konrad Wicher. W tym czasie zakres badań i problematyka badawcza nie uległy znaczącym zmianom.
W roku 1959 na kierownika Zakładu Mikrobiologii powołano prof. dr. n. wet. Jerzego Szaflarskiego. W tym okresie w zakładzie Mikrobiologii powstały 4 pracownie, dzieląc pomiędzy siebie zadania badawcze i funkcje usługowe. Były to:
- Pracownia wirusologii, założona przez dr n. rol. Jana Szurmana, a następnie po jego śmierci kierowana przez dr E. Nolewajkę, w której prowadzono badania nad informację genetyczną wirusów, czynnikami zakłócającymi ich replikację oraz wpływie i działaniu interferonu.
- Pracownia bakteriologii klinicznej, kierowana przez doc. dr n. med. Danutę Rogala, zajmującą się między innymi problematyką zakażeń wewnątrzszpitalnych, zakażeń u osób narażonych na przemysłowe zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego i badania nad lekowrażliwością bakterii.
- Pracownia serologii, kierowana przez doc. dr. n. med. Zenona Dudziaka, w której prowadzono badania dotyczące zagadnień struktury antygenów i zastosowania metody biernej hemaglutynacji
- Pracownia immunologii klinicznej i terapii doświadczalnej – pierwotnie pracownia gruźlicy i alergii doświadczalnej.
W 1977 kierownictwo pracowni serologii oraz immunologii klinicznej i terapii doświadczalnej przejął doc. dr Stan Scheller, a tematyka badawcza obu pracowni uległa unifikacji. W początkowym okresie tematyka ta obejmowała rolę mechanizmów komórkowych w zakażeniu gruźliczym. Kolejno prowadzono w pracowniach badania nad biologicznymi właściwościami propolisu. Ponadto opracowano model generalnego monitoringu odporności u ludzi, z próbami zastosowania w stanach patologii klinicznej i narażeń przemysłowych.
Po śmierci prof. dr Jerzego Szaflarskiego w 1976 r. na kierownika zakładu powołano doc. dr Stana Schellera.
W 1982 r., niedługo po utworzeniu w Śląskiej Akademii Medycznej dwóch wydziałów (Katowickiego i Zabrzańskiego) nastąpił podział Zakładu Mikrobiologii na dwie samodzielne Katedry i Zakłady. Pierwsza Katedra i Zakład Mikrobiologii pozostał nadal w budynku macierzystym w Zabrzu-Rokitnicy, a jego kierownikiem był prof. dr hab. S. Scheller. Natomiast druga Katedra i Zakład Mikrobiologii została utworzona w obrębie kompleksu budynków Wydziału Katowickiego Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach-Ligocie, zaś kierownikiem została prof. dr hab. D. Rogala-Zawada.
Po zaistniałym rozdziale, profil naukowo-badawczy pierwszej Katedry i Zakładu Mikrobiologii uległ znaczącym zmianom, a główną tematykę prowadzonych prac i eksperymentów stanowiły zagadnienia immunologiczne. Przeprowadzono również reorganizację Zakładu i utworzono nowe pracownie odpowiadające bieżącym i przyszłym potrzebom. Były to: pracownia hodowli komórkowych, izotopowa, immunologii doświadczalnej, immunologii klinicznej, bakteriologii klinicznej, autoszczepionek i serodiagnostyki.
W 1992 r. na wniosek kierownika Katedry i Zakładu Mikrobiologii, Rektor i Senat wyraził zgodę na zmianę nazwy jednostki, bardziej odpowiadającą tematyce prac w niej prowadzonych. Nowa nazwa ustanowiona w tym roku to: Katedra i Zakład Mikrobiologii i Immunologii.
W 1999 r. kierownikiem Katedry i Zakładu Mikrobiologii i Immunologii został Prof. dr hab. n. med. Wojciech Król. Główną tematykę prac prowadzonych w Katedrze dalej stanowiły zagadnienia immunologiczne. Zostały one jednak znacznie rozszerzone i wzbogacone w związku z zakupem nowoczesnego sprzętu m.in. w ramach projektu BIO-FARMA (okres realizacji 2007-2012). Pracownia immunologii została wówczas wyposażona w cytometr przepływowy i sorter komórkowy.
W latach 2014-2016 budynek Katedry i Zakładu Mikrobiologii i Immunologii przeszedł generalny remont, którego wynikiem jest obecny nowoczesny wygląd pomieszczeń, jak również zagospodarowanie ostatniego piętra, na którym utworzono zaplecze socjalne dla pracowników, bibliotekę oraz dodatkową salę seminaryjną dla studentów. Sala ćwiczeń została wyposażona w nowoczesne stoły laboratoryjne umożliwiające studentom ćwiczenia praktyczne.
W 2016 r. po śmierci Prof. dr hab. n. med. Wojciecha Króla, kierownikiem Katedry i Zakładu Mikrobiologii i Immunologii został Prof. dr hab. n. med. Zenon Czuba.
Galeria przedstawiająca kierowników Katedry i Zakładu Mikrobiologii i Immunologii:
